�Ortado�u politikalar�n� ABD g�zl��� ile de�erlendirmek art�k T�rkiye i�in b�y�k l�ks�

Irak Devlet Ba�kan� Saddam H�seyin�in d�� ili�kiler g�revlileri u�a��n kap�s�na do�ru y�r�yorlar, ellerinde bir buket �i�ek. Ba�dat Havaalan��nda ya�anan bu sahne, daha �nce �zel u�a�� ile buraya gelen 15-16 T�rk i�adam� i�in de uygulanm��. Bat�, Irak�� 21. y�zy�la girerken ekonomik partner ilan etti. Silahlar�n yerini buketler al�yor�

Okan Holding Y�netim Kurulu Ba�kan� Bekir Okan da y�neticileri ile Irak ziyareti yapmak �zere gitti�i Ba�dat�ta, yerini almaya haz�rlan�yor. 

Irak-T�rkiye ili�kileri 1999 y�l�nda yeni bir d�neme i�aret etti. Ko� Holding ad�na �mer Ko�un, d�nemin Maslahatg�zar� Selim Karaosmano�lu ile g�r���p bilgi almas� bu tarihe rastl�yor. 

T�rkiye �nemli partner

Bug�nlere gelinmesinin resmi i�aretini ise Ba�bakan B�lent Ecevit�in ABD�ye yapt��� ziyarette Ba�kan Clinton�a K�rfez Sava���n�n T�rk ekonomisine verdi�i zararlardan s�z etmesi vermi�ti. Yine ayn� g�nlerde Irak Devlet Ba�kan� Saddam��n b�rokratlar�na, T�rkiye ile ekonomik ili�kilerin geli�mesi y�n�nde verdi�i talimat, Birle�mi� Milletler (BM) protokol�ndeki esnemeye paralel d���yor. 

T�rkiye�nin son d�nemdeki en geni� kapsaml� temas�, ge�en ay, Devlet Bakan� Tunca Toskay��n beraberindeki 120 ki�i ile birlikte Ba�dat Fuar� nedeniyle, buraya THY u�a��n� indirmesi oldu. T�rkiye, Irak�ta bug�n be�inci veya alt�nc� ekonomik g��. Kom�u �rd�n ve T�rkiye�nin d���nda Irak ile i� yapan �lkelerin ba��nda Fransa, �in, Hindistan ve Rusya geliyor. 
Irak�a uygulanan ambargo 2000 sonlar�nda yumu�amaya ba�lad�. Irak��n BM�ye sataca�� petrol miktar�nda tavan kalkt�. Ayr�ca BM protokol� �er�evesinde olu�an gelirlerden sava� tazminat� olarak kesilen y�zde 35�lik oran y�zde 25�e �ekildi. 

Ambargo yumu�uyor

Irak, BM protokol� �er�evesinde d�nya ile petrol kar��l��� g�da ve insani malzeme ticareti yap�yor. 20 Aral�k 1996 y�l�nda var�lan bu anla�maya ek olarak Irak petrol �irketi Somo�dan al�nan petrol kar��l��� ihracat, New York�ta a��lan B and P hesab�na yat�yor. Bir ���nc� yol da �rd�n ve T�rkiye gibi s�n�r kom�ular�n� ilgilendiren serbest ticaret. Bu ba�lamda T�rkiye, Irak ile b�lge ticaretinde etkin bir g�ce sahip. �zellikle un, makarna, ya�, sal�a ve sabunda pazar lideri konumunda. 

Irak pazar�n� sava� s�resince terk etmeyen G�neydo�ulu i�adamlar�n�n yan� s�ra Ram, Tekfen, Gama, Meti� gibi b�y�k firmalar da ke�fetti. Kahraman Sad�ko�lu, Basra K�rfezi�nden 35 milyon markl�k bat�k ��karma i�i ald�. Ram, Ford marka ambulans ihra� ediyor. Tekfen 30 milyon dolarl�k petrol depolama tank� ihalesi kazand�. Bunlarla birlikte Irak pazar�nda i� yapan T�rk giri�imci say�s� 200�e yakla�t�. 

K�rfez Sava�� �ncesi Irak�a yapt��� ihracat 3.5 milyar dolara varan T�rkiye, sava� s�resince ambargo nedeniyle buraya y�lda 40 milyon dolar civar�nda ihracat yapar duruma gelmi�ti. 2001 y�l� ba��nda art�k ekonomide ileri say�m ba�lad�. BM protokol�ne g�re T�rkiye, Irak ile 350 milyon dolar olan ticaretini 720 milyon dolara ��kartt�. 2001 y�l�nda hem BM hem New York hesab�ndan hem de s�n�r ticaretinden b�lgeyle ilk a�amada 2 milyar dolara yak�n bir ticaret beklentisi de b�ylece do�mu� oldu. 
�
D�nyan�n en b�y�k petrol rezervine sahip ikinci �lkesi kom�u Irak��, T�rkiye�nin g�rmezden gelmesi daha fazla s�remezdi. Ortado�u politikalar�n� ABD g�zl��� ile de�erlendirmek art�k T�rkiye i�in de b�y�k l�ks. 

Serpil YILMAZ
Milliyet gazetesi
17 Ocak 2001


T�rkiye, Libya ve Kuzey Kore

�
Arap d�nyas�nda yaln�z, Ortado�u�da yaln�z, d�nyada yaln�z Libya, yeni aray��lar i�inde. Uygulamaya koydu�u 35 milyar dolarl�k be� y�ll�k kalk�nma program� i�in Avrupal� yat�r�mc�lar� ge�en kas�mda davet etti. 

Son ziyarette de Cem ile benzer konular i�in T�rk firmalar�na davet yap�ld��� belirtiliyor. BM ambargosunun ask�ya al�nmas�yla yeniden ekonomik at�l�ma ba�layan Libya, bir yandan da Afrika�da etkin olmaya �Sahil ve Sahra �lkeleri Toplulu�u�nu hayata ge�irmeye �al���yor. 
T�rkiye, �imdi M�s�r ve Tunus�un da g�zlemci stat�s�nde oldu�u bu toplulukla da ekonomik ve siyasi ili�kileri Libya �zerinden geli�tirme amac�nda. 


Z�lfikar DO�AN
Finansal Forum gazetesi
26 Ocak 2001