T�rkiye, Irak ticaretinde imk�n yaratmay� �zellikle s�n�r kentlerindeki i�adamlar�yla sa�lamay� bilmi�tir. �ran-Irak sava�� d�nemi ba�ta olmak �zere �nemli ticari ba�ar�lara imza at�lm��t�r. Ama Ankara merkezli geli�melerde ayn� oranda ba�ar�l� oldu�u s�ylenemez. Hele �zal'�n K�rfez Sava�� s�ras�ndaki tutumuyla "bir koyup �� alma" iddias� b�t�n�yle olumsuzluk getirmi�tir. De�il bir koyup �� almak iki �lke ticareti hemen hemen s�f�rlanm��t�r. Bu a��dan s�n�r kentlerinin i�adamlar�n�n ba�ar�s�yla Ankara'n�n ba�ar�s�zl��� aras�nda olumluluklar ve olumsuzluklar� birlikte ya�ayarak bug�ne geldik. 

�imdi g�r�ld��� kadar�yla �n�m�zde ciddi bir f�rsatlar d�nemi ba�l�yor. Hasar g�ren rafinerilerin, petro-kimya tesislerinin, tar�m makinelerinin, g�da sekt�r�ndeki i�yerlerinin yeniden �retimi i�in Birle�mi� Milletler'in ambargosuna girmeyen 1.2 milyar dolarl�k bir malzeme al�m� g�ndemdedir. Bunun yan� s�ra petrol tesislerinin modernle�tirilmesi i�in at�ksu ve kanalizasyon projeleri i�in i�me suyu tesisleri i�in de al�mlar yap�lacakt�r. 

As�l �nemli olan sava��n y�kt��� ve kapat�lmas� bug�ne kadar m�mk�n olmayan ve 600 bine y�kselen konut a����d�r. Bu alanda da tahminlere g�re Irak, 12 milyar dolarl�k bir m�teahhitlik hizmeti ve malzeme al�m�na haz�rlan�yor. 

�imdi T�rkiye, kom�usu Irak ile olan ili�kilerinde �ok �nemli bir geli�meyi kucaklayabilecek. Irak ile olan ticaretini h�zla yine 4-5 milyar dolarlara ��karabilecek bir konumdad�r. Irak pazar� T�rk i�adam�n�n da m�teahhitlerinin de �ok yak�ndan bildikleri, i� yapt�klar�, riskine katlanmay� ba�ard�klar� alanlard�r. O nedenle bu alana girmeleri �nlenmezse, Irak pazar�nda b�y�meleri, i� almalar�, ili�kileri s�rekli k�lmalar� kolayl�kla sa�lanacakt�r. T�rk i�adamlar� ve m�teahhitleri Ankara'n�n g�lge etmemesi, m�mk�nse �nlerini a�malar� halinde Irak pazar�nda rakiplerinin �n�ne ge�ecek rekabet g�c�ne ve ili�kiler zincirini kurmaya f�rsat bulacakt�r. 

Irak pazar� kendine has riskler ta��yan bir pazard�r. T�rk i�adamlar� bu risklere �stlenmesini uzun y�llar ba�ar�yla y�r�tm��ler, en k�t� d�nemlerde bile ili�kileri s�cak tutmaya �al��m��lard�r. T�rkiye, bug�n Irak pazar�nda 660 milyon dolarl�k dengeli bir d�� ticaret hacmine sahiptir. Bu �lkenin 15 milyar dolarl�k ticaret hacmi i�erisinde �ok d���k bir payd�r. Eski d�nemlerde T�rkiye, bu �lkeyle ticarette �ok daha b�y�k paylara sahip oldu�u d�nemler ya�am��t�r. Ancak K�rfez Sava�� sonras�nda da Irak ticaretimiz adeta s�f�rlanm��t�r. 1995 y�l�nda sadece 123 milyon dolarl�k ihracatla ba�layan ticaret, 1997 y�l�nda 1 milyar dolar�n �st�ne ��km��sa da o g�nden bu yana 600-700 milyon dolarlar seviyesinde seyretmektedir. 

T�rkiye daha �nce �nemli ticari ba�ar�lara imza att��� kom�u kap�s�nda yeni ba�ar�lara imza atabilecek konumdad�r. Bundan yararlan�lmas�n� bilmek, Irak pazar�n� s�rekli k�lmak, Irak taahh�t i�lerinde T�rk m�teahhitlerinin yer almas�n� sa�lamak yeni d�nemin �nemli g�revlerinden biridir. 

Osman S. AROLAT
D�nya gazetesi 
25 Nisan 2001